درد گردن یک مشکل بسیار رایج است. فیزیوتراپی گردن یکی از موثرترین روش های درمانی برای
بهبود و درمان دردهای ناحیه گردن است.
در این مطلب با علت های به وجود آمدن درد گردن، علائم آن و روش های درمانی از جمله
فیزیوتراپی گردن آشنا خواهیم شد.عضلات گردن می توانند در اثر وضعیت بد بدنی دچار کشیدگی شوند.
مانند زمانی که بر روی کامپیوتر یا بر روی میز کار تان خم می شوید. آرتروز همچنین علت شایعی برای گردن درد است.
به ندرت ممکن است که درد گردن یا فیزیوتراپی در منزلنشانه ای از یک مشکل جدی باشد.
اما در صورتی درد گردن شما با بی حسی یا از دست دادن قدرت بازوها و دستها همراه باشد و یا
اگر درد شدیدی در شانه یا بازو ی خود حس می کنید، به پزشک مراجعه کنید.
علائم درد گردن
نشانه ها و علائم این مشکل عبارتند از:
دردی که اغلب با نگه داشتن سر خود در یکجا به مدت طولانی بدتر می شود، مانند
زمانی که رانندگی می کنید و یا با یک کامپیوتر کار می کنید.
سفتی ماهیچه و اسپاسم عضلانی
کاهش توانایی شما در حرکت دادن سرتان
سردرد
چه زمان برای گردن درد باید به پزشک مراجعه کنید
مراجعه به پزشک در صورت گردن درد
در اغلب موارد درد گردن به تدریج با درمان های خانگی بهبود می یابد. اگر بعد از آن گردن دردتان
بهتر نشد به پزشک مراجعه کنید.
اگر درد شدید گردن ناشی از آسیب هایی، مانند تصادف خودرو، تصادف غواصی یا سقوط باشد،
سریعا به مراقب های پزشکی فوری مراجعه کنید.
در صورتی که گردن درد شما شرایط زیر را دارد، به پزشک مراجعه کنید:
شدید است
برای چندین روز ادامه دارد و بهتر نمی شود
به بازو ها و پاها گسترش می یابد
با سردرد، بی حسی، ضعف یا سوزش همراه است
علت درد گردن چیست؟
گردن شما انعطاف پذیر است و وزن سر شما را نگه می دارد، بنابراین می تواند در برابر جراحت ها و
شرایطی که موجب ایجاد درد و محدودیت حرکتی می شوند، آسیب پذیر باشد.
علل درد گردن عبارتند از:
کشیدگی عضلات
استفاده ی بیش از حد، مانند ساعت های زیادی که از رایانه یا گوشی هوشمند خود
استفاده می کنید، اغلب موجب کشیدگی عضلات گردن می شود.
حتی موارد جزئی، مانند مطالعه در رختخواب یا ساییدن دندان هایتان، می توانند
عضلات گردن را تحت فشار قرار دهند.
ساییدگی مفاصل
مثل مفاصل دیگر بدن شما، مفاصل گردن نیز با افزایش سن ساییده و کهنه می شوند.
آرتروز ها (استئوآرتریت) سبب می شوند که کوسن های (غضروف) بین استخوان های شما (مهره ها) رو به زوال بروند.
سپس در بدن تان خارهای استخوانی رشد می کنند که بر روی حرکت مفصل تاثیر می گذارند و باعث درد می شوند.
فشردگی عصب
فتق دیسک ها یا خارهای استخوانی (برآمدگی های زائد استخوانی) در مهره های گردن
شما می توانند بر روی اعصابی که از نخاع جدا می شوند، فشار آورند.
صدمات
تصادف با عقب خودروها اغلب منجر به آسیب شلاقی گردن می شود که در اثر پرت شدن
سر به عقب و سپس به جلو و به علت کشیدگی بافت نرم کردن ایجاد می شود.
بیماری ها
برخی بیماری ها، مانند روماتیسم مفصلی، مننژیت یا سرطان، می توانند موجب درد گردن شوند.
روش های پیشگیری از گردن درد
در بیشتر موارد درد گردن مربوط به وضعیت بد بدنی و همراه با سایش و پارگی به علت کهولت سن است.
برای کمک به پیشگیری از درد گردن، سر خود را درست روی ستون فقرات خود نگه دارید.
برخی از تغییرات ساده در روال کارای روزانه شما ممکن است مفید باشد.
امتحان کردن موارد زیر را در نظر داشته باشید:
وضعیت بدنی خوبی داشته باشید.
هنگام ایستادن و نشستن، اطمینان حاصل کنید که شانه های شما به طور راست در بالای
کمر و باسن تان و گوش های شما در راستای شانه های شما قرار گیرد.
وقفه های مکرر در کارتان بیاندازید
اگر مسافت های طولانی را سفر می کنید یا ساعت های طولانی را پای کامپیوتر خود
می گذرانید، بلند شوید، حرکت کنید و گردن و شانه هایتان را بکشید.
میز، صندلی و کامپیوتر خود را تنظیم کنید تا مانیتور در سطح چشم شما قرار گیرد.
زانو ها باید اندکی پایین تر از باسن باشند. از دسته های صندلی خود استفاده کنید.
تلفن را بین گوش و شانه قرار ندهید
هنگام صحبت کردن با تلفن، از یک هدست یا بلندگوی تلفن استفاده کنید.
اگر سیگار می کشید، ترک کنید.
سیگار کشیدن می تواند شما را بیشتر در معرض خطر دچار شدن به گردن درد قرار دهد.
از حمل کیف های سنگین با انداختن بند های آن بر روی شانه خود اجتناب کنید.
وزن آنها می تواند گردن شما را تحت فشار قرار دهد.
هنگام خوابیدن بدنتان را در حالت مناسبی قرار دهید.
سر و گردن شما باید با فیزیوتراپی در منزل بدن شما در یک خط قرار گیرد.
از یک بالشتک کوچک زیر گردن خود استفاده کنید. سعی کنید به پشت دراز بکشید
و ران خود را بر روی بالش قرار دهید تا بالا قرار گیرد.
اینکار موجب می شود که عضلات نخاعی شما صاف شوند.
تشخیص پزشکی گردن درد
پزشک شما سوابق پزشکی یا فیزیوتراپی در منزل شما را بررسی می کند و آزمایش هایی را انجام می دهد.
او میزان حساسیت، بی حسی، ضعف عضلانی و همچنین اینکه شما چقدر می توانید
سر خود را به سمت جلو، عقب و راست و چپ حرکت دهید را چک می کند.
تست های عکس برداری
فیزیوتراپی درد گردن
پزشک شما ممکن است دستور آزمایشهای تصویربرداری را بدهد تا اطلاعات بهتری را در مورد علت درد گردن شما بدست بیاورد.
نمونه های آزمایش های عکس برداری عبارتند از:
اشعه ایکس
اشعه ایکس می تواند ناحیه گردن شما را نشان دهد که در آن ممکن است اعصاب یا نخاع شما با خارهای استخوانی یا سایر تغییرات دژنراتیو دچار آسیب شده باشند.
سی تی اسکن
سی تی اسکن تصاویری که از جهات مختلف با اشعه ی ایکس گرفته شده است را با هم ترکیب می کند تا نماهای جزئی تری را از مقاطع عرضی ساختار داخلی گردن شما ایجاد کند.
ام آر آی MRI
MRI با استفاده از امواج رادیویی و یک میدان مغناطیسی قوی تصاویر دقیقی از استخوان ها و بافت های نرم، از جمله نخاع و اعصابی که از نخاع منشعب می شوند را ایجاد می کند.
ممکن است MRI یا عکس اشعه ی ایکس شواهدی از مشکلات ساختاری در گردن شما را نشان دهند، بدون آنکه علائمی برای آنها وجود داشته باشد.
بررسی عکس ها بهتر است درکنار بررسی سوابق پزشکی و یک سری معاینات فیزیکی دقیق برای تعیین علت گردن درد شما استفاده شوند.
سایر آزمایش ها برای تشخیص آسیب های گردن
الکترومیوگرافی (EMG)
اگر پزشک شما مشکوک باشد که درد گردن شما ممکن است به یک عصب آسیب دیده ارتباط داشته باشد، ممکن است EMG را پیشنهاد دهد.
در این روش سوزن های یا فیزیوتراپی در منزل خاصی از طریق پوست شما به یک عضله وارد می شوند و برای تعیین اینکه آیا اعصاب خاصی به درستی کار می کنند یا نه آزمایش هایی برای اندازه گیری سرعت هدایت عصب اجرا می شوند.
آزمایش خون
آزمایش های خون یا فیزیوتراپی در منزل گاهی اوقات می توانند شواهدی از شرایط التهابی یا عفونی را نشان دهند که ممکن است سبب درد گردن شما شده باشد.
روش های درمان گردن درد
شایع ترین انواع گردن درد های خفیف تا متوسط معمولا در طی دو یا سه هفته با اقدامات خود مراقبتی بهبود می یابند.
اگر درد گردن همچنان ادامه پیدا کند، پزشک شما ممکن است درمان های دیگری را توصیه کند.
استفاده از دارو
پزشک شما ممکن است داروهای مسکنی را تجویز کند که قوی تر از مسکن هایی هستند که
می توانید بدون نسخه از داروخانه دریافت کنید. هچنین آرامبخش های عضلانی و داروهای
ضد افسردگی سه حلقه ای (تری سیکلیک) یا فیزیوتراپی در منزل برای تسکین درد تجویز می شوند.
درمان های بدون دارو یا جراحی
فیزیوتراپی گردن درد
یک فیزیوتراپیست میتواند وضعیت بدنی درست و تمرینات تنظیم و تقویت گردن را به شما آموزش دهد.
فیزیوتراپیست می تواند از گرما، یخ، تحریک الکتریکی و سایر اقدامات برای کمک به
کاهش درد و جلوگیری از عود کردن دوباره ی آن استفاده کند.
روش های درمانی از جمله استفاده از لیزر پرتوان و مگنت درمانی از روش های درمانی
هستند که نیازمند تخصص و دستگاه مربوط یا فیزیوتراپی در منزل به آن می باشند
تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS)
الکترودها روی پوست شما در نزدیکی مناطق دردناک قرار می گیرند و پالس های
الکتریکی کوچکی را به آن ناحیه منتقل می کنند که موجب کاهش درد می شود.
درمان درد گردن با کشش
کشش با استفاده از وزنه ها، قرقره و یا توپ های بزرگ انجام می شود و انجام حرکاتی
با آن وسایل موجب ایجاد کشش ملایمی در گردن شما می شود.
این درمان تحت نظارت پزشک و فیزیوتراپیست ممکن است موجب کاهش درد گردن،
به ویژه درد ناشی از تحریک ریشه های عصبی شود.
بی حرکتی برای یک مدت کوتاه
استفاده از یک گردن بند نرم که از گردن شما پشتیبانی می کند ممکن است فشاری
که بر ساختار گردن شما وارد می شود را کاهش دهد و به این ترتیب موجب تسکین دردتان شود.
با این حال، اگر یکباره بیش از سه ساعت از آن استفاده شود و یا در طولانی مدت
( بیش از یک تا دو هفته) مورد استفاده قرار گیرد، ضرر استفاده از این گردن بند ممکن است از منفعت آن بیشتر شود.
جراحی و دیگر روش ها
تزریق استروئید
پزشک شما ممکن است برای کاهش درد گردن یا فیزیوتراپی در منزل شما، داروهای کورتیکواستروئید
را در نزدیکی ریشه های عصبی و در مفاصل کوچک بین مهره ای (facet) در استخوان های
ستون فقرات گردن و یا در عضلات گردن شما تزریق کند.
داروهای بی حس کننده ای مانند لیدوکائین (lidocaine)، نیز ممکن است برای تسکین درد گردن تزریق شوند.
عمل جراحی
جراحی برای درد گردن به ندرت مورد نیاز است، جراحی ممکن است گزینه ای برای
فرونشاندن درد ریشه ی اعصاب و یا رفع مشکل تنگی کانال نخاع باشد.
شیوه زندگی و درمان خانگی
اقدامات خود مراقبتی که شما می توانید برای از بین بردن درد گردن تان امتحان کنید، عبارت اند از:
دارو های مسکن درد بدون نسخه
سعی کنید از داروهای مسکنی که نیاز به تجویز پزشک ندارند استفاده کنید، مانند ایبوپروفن
(Advil، Motrin IB و غیره)، ناپروکسن سدیم (Aleve) و استامینوفن (Tylenol و غیره).
استفاده ی متناوب از گرما و سرما
با استفاده از سرما می توانید التهاب گردن را کاهش دهید، از مواردی مانند بسته ی یخ یا
یخ بسته بندی شده در یک حوله استفاده کنید و چند بار در روز و هر بار برای بیش از۲۰ دقیقه آنها را بر روی گردن خود نگه دارید.
سرما درمانی را با گرما درمانی جایگزین کنید.
سعی کنید حداقل حمام آب گرم و دوش گرفتن را امتحان کنید.
تمرینات خانگی
هنگامی که درد شدید فروکش کرد، تمرینات کششی سبک را هر روز انجام دهید.
پزشک یا متخصص فیزیوتراپیست یا فیزیوتراپی در منزل می تواند شما را در انجام این تمرین ها به روش مناسب راهنمایی کند.
ابتدا گردن و کمر خود را با یک پد گرم یا با دوش گرفتن و حمام کردن گرم کنید.
سپس به آرامی گردن تان را به یک طرف کج کنید، خم کنید و یا آن را بچرخانید.
درمان های جایگزین درد گردن
اگر شما علاقه مندید که درمان های جایگزینی را برای درد گردن خود امتحان کنید، با پزشک خود صحبت کنید.
پزشک شما می تواند در مورد مزایا و خطرات این روش ها با شما صحبت کند.
◄ الکتروتراپی
دستگاه های مورد استفاده در الکتروتراپی با هدف کاهش درد ، کاهش
اسپاسم ، کاهش چسبندگی ، بازآموزی و تقویت عضلات بیماران به صورت زیر تقسیم بندی میشود :
+ استفاده از اشعه مادون قرمز (IR : Infrared)
اشعه مادون قرمز جریانی با طول موج ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ آنگسترم
میباشد که وقتی با بدن برخورد می کند به گرما تبدیل شده و باعث
افزایش جریان خون در نقطه درمان میشود و در نتیجه باعث بهبود
تغذیه و دور شدن مواد زایدی که به علت سیکل درد ایجاد شدهاند می شود.
● موارد کاربرد :
»» کاهـــش درد
»» کاهش اسپـاسم
»» کاهـش سفتی
»» افزایش دامنه حرکتی
»» صدمات و ضایعات ورزشی
»» آماده سازی بیمار برای انجام حرکات ورزشی و تکنیکهای درمانی
+ استفاده از کیسه داغ (HP : Hot Pack)
کیسه مخصوصی است که دارای گرمای مرطوب بوده و ضمن گرم نمودن ناحیه مورد درمان با
خاصیت افزایش گردش خون در ناحیه درمان کاربردهای زیر را دارد.
● موارد کاربرد :
»» کاهش اسپاسـم
»» کاهــش درد
»» کاهشچسبندگی
»» کاهش سفتی بافت نرم
»» فزایش دامنه حرکتی
»» کاهش گرفتگی عضله
»» آمادهسازی بیمار برای انجام حرکات ورزشی و تکنیکهای درمانی
+ استفاده از امواج مافوق صوت (US : Ultrasound)
اشعه مافوق صوت با فرکانس بیش از ۲۰۰۰۰ هرتز و شدت ۰.۵ تا ۳ وات بر سانتیمتر مربع با عمق نفوذ
حدود ۵ سانتیمتر که با ایجاد گرمای عمقی در بدن باعث افزایش گردش خون و نفوذ پذیری غشاء
سلولی و نیز تخلیه منطقه درمان از مواد دردزا میشود.
● موارد کاربرد :
»» از بین بردن چسبندگی
»» کاهش التهاب
»» کاهش اسپاسم عضلانی
»» کاهش درد و …
»» آزادسازی بافت از مواد دردزا
»» افزایشدامنهحرکتی
+ استفاده از امواج دیاترمی (SWD : Short Wave Diathermy , MWD : Microwave Diathermy)
از انواع امواج کوتاه رادیویی است که طول موج SWD مورد استفاده در فیزیوتراپی ۱۱متر و فرکانس آن ۱۲.۲۷ مگاسیکل میباشد.
طول موج MWD مورد استفاده در فیزیوتراپی ۱۲ متر و فرکانس آن ۲۴۵۰ مگاسیکل می باشد که باعث
ایجاد گرمای عمیقی در ناحیه درمان می شود.
● موارد کاربرد :
»» کاهش اسپاسم
»» کاهش درد
»» افزایش دامنه حرکتی
+ استفاده از جریان گالوانیک (Galvanic)
در عضلاتی که به علت قطع عصب و یا ضایعه عصبی قادر به انقباض
نیستند ، زمان تحریک بالایی لازم است تا جریان به همه فیبر های
عضله برسد و باعث انقباض آن عضله شود و جریان گالوانیک با شدت
۰.۵ تا ۲.۵ میلی آمپر ، ولتاژ کمتر از ۱۰۰ ولت ، زمان تحریک ۱۰۰ و ۳۰۰ و ۱۰۰۰ و ۳۰۰۰ میلی ثانیه
را انتخاب کرده و باعث انقباض عضله می شوند.
● موارد کاربرد :
»» ضایعات نخاعی
»» قطع عصب
»» نروپاتیهای شدید
+ استفاده از جریان فارادیک (FAR : Faradic)
جریانی با زمان تحریک کوتاه است یعنی با زمان تحریک ۰.۱ و ۰.۳ و ۱ و ۳ میلیثانیه و در مواردی که عصب سالم بوده ولی عضله توانایی لازم برای انقباض را ندارد به کار می رود.
● موارد کاربرد :
»» سکته مغزی
»» بیماران ناتوان
»» بعد از تاندون ترانسفر
»» سالمندان ناتوان C.V.A
»» نروپاتیهای خفیف و میوپاتیها
+ استفاده از جریان های پرفرکانس (IF : Interferential)
در این جریان از تداخل دو جریان پرفرکانس ، یک جریان مدوله شده کم فرکانس ایجاد می شود که امواج ۲۰۰۰ هرتز آن جهت تقویت عضلات عمقی و امواج ۴۰۰۰ هرتز جهت کاهش درد و اسپاسم استفاده میشود.
● موارد کاربرد :
»» کــاهــش درد
»» کاهش التهاب
»» تقویت عضلات
»» کــاهــش ادم
»» بازآموزی عضلات
»» درمان بیاختیاری ادرار
+ (TENS : Transcutaneous electrical nerve stimulation)
یعنی با استفاده از جریان الکتریکی از طریق پوست باعث تحریک
عصب ناحیه درمان شویم و جریانی با فرکانس ۵۰ تا ۱۵۰ هرتز
می باشد که شدت آن بین ۱۲ الی ۳۰ میلی آمپر می باشد که با
اشکال مختلف و به صورت ضربه ای و نرمال طراحی شده است
و از طریق بسته شدن دریچه درد و ترشح آندروفین باعث تشکیل درد می شود.
موارد کاربرد :
»» کاهش دردهای عصبی
»» کاهــش اسپاسم
»» کاهش دردهای متعاقب اعمال جراحی
»» کاهش دردهای متعاقب صدمات و ضایعات ورزشی
»» کاهش دردهای مزمن و مداوم مثل کمر درد ، سردرد و …
+ جریان ولتاژ بالا (HV : High Voltage)
جریان ولتاژ بالا (HV : High Voltage) در فیزیوتراپی
جریان پالس با ولتاژ بالا
High voltage pulsed current
جریانی که ولتاژ آن ۱۰۰ تا ۵۰۰ ولت بوده با موج های دوقله ای منوفازیک
(Twin Peak Monophasic) و دیوریشن کوتاه برای هر پالس.
موارد کاربرد :
»» ترمیم زخم مانند زخم های فشاری
»» کاهش درد
»»کاهش ادم
»»بازآموزی عضلات عصب دار
+ استفاده از اشعه لیزر (Light amplification by stimulated emission of radiation)
تقویت نور بوسیله گسیل تشعشع تحریک شده که به اختصار ، لیزر خوانده می شود. در فیزیو تراپی از لیزر کم توان جهت ترمیم و کاهش درد و … استفاده می شود.
موارد کاربرد :
»» کاهش التهاب
»» کاهش درد
»» کاهش چسبندگی
»» تاندونیت و بورسیت
+(UV : Ultraviolet)
اشعه با طول موج ۱۸۰۰ تا ۳۹۰۰ آنگستروم و با عمق نفوذ کمتر از ۰.۱
میلی متر است و با تأثیرات شیمیایی که در بافت های بدن ایجاد می کند
جهت درمان برخی از اختلالات و بیماریهای پوستی و جلدی به کار می رود
و بنابراین جریان خون و در نتیجه ساخت و ساز در ناحیه را افزایش داده
و به ساخته شدن ویتامین D نیز کمک می شود.
● موارد کاربرد :
»» ترمیم زخم بستر
»»ضایعات پوستی
»» استئو مالاسی
»» آکنه یا جوش های صورت
◄ حرکت درمانی و مکانوتراپی
در ورزش درمانی با توجه به اینکه مشکل بیمار محدودیت حرکتی ، کوتاهی یا ضعف و ناتوانی عضله است
تکنیکهای درمانی مانند Mobilization ، Hold Relax ، P.N.F و ورزشهای ایزومتریک و ورزشهای مقاومتی
برنامه ریزی شده و با استفاده از وسایل موجود در فیزیوتراپی از قبیل فنر ، قرقره ، وزنه ، صندلی چهار سر
، پارالل ، دوچرخه ثابت ، چرخ شانه ، نردبان شانه ، کشش مکانیکی گردن و … هدف درمانی پیگیری
می شود که ورزش درمانی در دستور فیزیوتراپی تحت عنوان EXS مطرح می شود.
◄ آب درمانی یا هیدروتراپی
استفاده از آب و خواص آن جهت اهداف درمانی را هیدروتراپی می نامند . در فیزیوتراپی از خواص درمانی
بیشفعالی یعنی مدام در حرکت بودن و حرکات اضافی انجام دادن. برای مثال، کودکان بیماران که
نمیتواند یک جا آرام بگیرد یا نجنبد و یا در بزرگسالان ممکن است پیوسته و به سرعت حرف
بزنند یا بیقرار باشند.
مثالهایی از بیشفعالی و تکانشگری عبارتند از احساس بیقراری، ترک صندلی، ناگهانی
حرف زدن، حرف کسی را قطع کردن، عدم توجه به حرف گوینده، به سختی در انتظار نوبت بودن.
چطور با فردی که برای او تشخیص ADHD داده شده باید کار کرد؟
مداخلهها باید شامل محیطی ساختیافته، استراتژیهای سازمانی، و روتینی باشند که قوانین
شفاف و ثابتی ارائه میدهد. در مورد کودکانی که بسیار بیشفعال هستند، اطمینان حاصل کنید
که محیطی که در آن قرار دارند عاری از اشیای نوک تیز یا چیزهایی باشد، که ممکن است
آسیبرسان باشند. کاملاً مراقب مصرف غذا و مایعات کودک باشید. استفاده از فینگرفود و
لیوانهای دردار قمقمه مانند کمک میکند تا از خوراک و مصرف مایعات کودک مطمئن شوید.
برای کودکان و بزرگسال یک سری عاداتی معین کنید که به افزایش تمرکز آنها کمک میکند
و آنها را متمرکز نگه میدارد. هرچه عادات و مسیرها سادهتر باشد بهتر است.
وظایف آنها را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید تا بتوانند تمرکزشان را حفظ کنند. محدودیتهایی
نظیر میزان تماشای تلویزیون تعیین کنید یا برای رفتن به رختخواب و بیدار شدن و مدرسه رفتن و
انجام کار و تکالیف، برنامهی زمانبندی مشخص کنید، چون این روش میتواند انرژی را هدایت کند
و تمرکز را حفظ کند.
سیستم پاداشدهی هم مفید است همچنانکه مطالعات نشان دادهاند، افراد دارای ADHD به شدت
به پاداشهای فوری پاسخ میدهند. یک سیستم ساختیافته هم میتواند مشکلات انگیزشی را
حل کند و به کودک یا بزرگسال هم کمک میکند وظایف محوله را تکمیل کند تا پاداش بگیرد.
عارضه های دیگری که با اختلال نقص توجه و بیش فعالی(ADHD) رخ می دهد.
مهم است که توجه کنید که عارضههای دیگری همزمان با ADHD میتواند رخ دهد. در کودکان،
این کاموربیدیتی ممکن است اختلال نافرمانی مقابلهجویانه، اختلال سلوک، اضطراب، افسردگی یا اختلالات یادگیری باشد.
آگاه بودن از نشانهها یا تشخیصهای دیگری که برای بیماران گذاشته شده، به مراقبت بیشتر از او کمک
خواهد کرد. برای مثال، در مورد بیماران که گوش نمیکند، مدام در جنب و جوش است، تغییرات خلقی
دارد یا به راحتی گریه میکند، ممکن است این علائم نشاندهندهی این باشد که نوعی اختلال
خلقی مثل بایپولار (دوقطبی) یا اضطراب هم علاوه بر ADHD وجود دارد.
یک اختلال کاموربید و همایند دیگر هم میتواند اختلال سوء مصرف مواد باشد. اگر با کودک بیماران یا
نوجوان کار میکنید، به علائم مسمومیت یا ترک توجه کنید.
تقریباً اکثر کودکان بیماران یا بزرگسالان برای بیش فعالی و یا ADHD دارو مصرف میکنند. رایجترین داروها،
محرکها هستند. مراقب نشانههای سوء مصرف باشید،.نشانههایی نظیر نیاز به مصرف دارو پیش
از موعد بعدی، سرخوشی، افزایش فشار خون بیماران، افزایش انرژی یا گوشبهزنگی، تنفس سریع، مردمک باز،
بیاشتهایی یا بیدار ماندن در دورههای طولانی، که این نشانهها را باید سریعاً به پرستار گزارش کرد.
چه مواردی را باید در بیماری بیش فعالی (ADHD) به پرستار گزارش کرد؟
در هنگام گزارشدهی نرمال، مراقب بیمار باشید که باید هر نوع تغییرات خلقی یا رفتاری بیمار را به پرستار اطلاع بدهید. تغییراتی که باید سریع گزارش داده شوند عبارتند از:
خشم یا گریهی ناگهانی
پرخاشگری
کنارهگیری از دیگران یا گروهها
رفتارهای نامناسبی مثل لمس کردن یا درآوردن لباس
پریشانی
نشانههای غیرکلامی مثل گره کردن مشت، قدم زدم یا حرکات سریع
نشانههای جسمی ناشی از واکنش احتمالی دارویی مثل کهیر، استفراغ یا اسهال
کاهش یا افزایش اشتها یا مصرف آب
مسائل ایمنی
آسیبهای جدید
تغییرات تحرک
نشانههای حیاتی غیرنرمال
مشکل در بلع
مشکل در فعالیتهای روزمره
دو نمونه از بیماران بیش فعال (ADHD) و نحوه برخورد و مواردی که باید به پرستار گزارش دهید.
بیماران بیش فعال اول:
بیماران اول یک خانم ۳۰ ساله است که برای او تشخیص اضطراب دادهاند. اولین بار است که بستری
میشود. پرستار میگوید او اخیراً توانسته اضطرابش را کنترل کند. پرستار او مشکوک به این است
که احتمالاً مشکل دیگری دارد. شما وارد اتاق او میشوید و میبینید که دارد دنبال چیزی میگردد
و خیلی هم آشفته است.
به او نزدیک میشوید تا شاید به او کمک کنید. او میگوید که شانهاش را گم کرده است. و همچنین
میگوید هرچیزی را گم میکند یا فراموش میکند چیزی را کجا گذاشته است. شما به او کمک میکنید
شانهاش را پیدا کند، و وقتی لباس پوشید او را برای صبحانه همراهی میکنید و سپس وارد گروه میشوید.
در گروه، شما متوجه میشوید که او به نظر «حواسپرت و بیتوجه» است. به نظر میرسد نمیتواند
گفتوگو را تحمل کند و وقتی از او خواسته شد پرسشنامه را تکمیل کند، نتوانست آن را کامل کند و
همان مقداری را هم که انجام داده بود چندین خطا داشت، مثلاً نامش را جا انداخته بود، و به سوالات
کامل جواب نداده بود. شما تصمیم میگیرید در مورد چیزهایی که دیدهاید با پرستار صحبت کنید.
چه چیزهایی را باید گزارش کنید؟
بیمار بیش فعال دوم:
امروز قرار است از یک پسر ۱۲ ساله که به نظر ADHD دارد، مراقبت کنید. وقتی وارد خانه میشوید
متوجه میشوید که او داخل خانه مثل وقتی که سوار موتور است دارد حرکت میکند. وقتی شما
سعی دارید با والدینش حرف بزنید او از ته گلو جیغ میکشد و بسیار هم آشفته است.
والدینش میگویند نمیتوانند بفهمند چه شده است. آنها داروهای او را هر روز به او میدهند اما
به نظر میرسد که هر روز بدتر میشود. در حالی که یک چشمتان به او است از والدینش میخواهید
که تعریف کنند هر روز چه اتفاقاتی میافتد.
آنها میگویند که فرزندشان هر روز بسیار تحریکپذیر، کجخلق و مودی است. معلمش میگوید او خیلی
فعال است، زیاد برونریزی میکند و اصلاً نمیتواند سر جایش بنشیند. با این که این کارها را قبل از مصرف
دارو هم انجام میداده، ولی الان به نظر میرسد بدتر شده است.
والدینش میگویند که او شبها دو ساعت بیشتر نمیخوابد با این حال خسته هم به نظر نمیرسد. خوب
غذا نمیخورد با این حال اصلاً هم از حرکت نمیایستد. شما به همهی این موارد توجه میکنید و متوجه
میشوید که روی بازوی او یک لکهی قرمز است. به او نزدیک میشوید .
از او میخواهید اجازه دهد نگاهی به بازویش بیندازید. وبا او صحبت میکنید و از او میپرسید امروز چه
کارهایی کرده است. او خیلی سریع صحبت میکند و به لکنت میافتد. شما میبینید که چندین لک
قرمز دیگر هم روی بازوی او هست و با کمک مادرش، لکههای دیگری را روی کمرش هم پیدا میکنید.
چه کاری انجام میدهید؟
در هر دو مورد باید یافتههایتان را به پرستار گزارش دهید.
در مورد بیمار اول نیاز است که همهی چیزهایی را که دیدهاید گزارش کنید. او فراموش کار شده،
چیزهایش را به آسانی گم میکند، نمیتواند توی گروه متمرکز باشد و به نظر میرسد اغلب حواسش
پرت است. او نتوانست پرسشنامه را تکمیل کند و دیدید که با بیدقتی اشتباهاتی در فرمش داشت.
این موضوع را به پرستار گزارش میکنید. و پرستار میگوید که به نظرش او مشکوک به ADHD است.
و با خدمات درمانی تماس میگیرد تا ببیند چه کمکی میتواند بکند.
در مورد بیمار دوم، باید هرچه سریعتر وقتی متوجه لکهها و کهیرها شدید با پرستار تماس بگیرید.
این بیمار یک واکنش آلرژیک ناشی از داروها داشته است. همچنین باید گزارش کنید که او آنچنان
که باید، به داروها جواب نداده است.
چیزهایی که والدینش به شما گفتهاند و همهی چیزهایی را که خودتان دیدهاید برای پرستار بازگو
میکنید. او خیلی انرژی دارد و دارد شروع به برونریزی میکند. نمیتواند آرام یک جا بنشینید، تند
صحبت میکند، خوب غذا نمیخورد و بیشتر از دو ساعت هم نمیخوابد. همچنین باید گزارش کنید
که علائم حیاتی او، و تنفسش را چک کردهاید و ضربان قلب و فشار خونش بالاست. پرستار از شما
میخواهد تا زمانی که دارد با سیستم خدمات درمانی تماس میگیرد پیش او و والدینش بمانید. وقتی
آنجا ماندید با والدین بیمار در مورد روتینهایی که برای صبح و عصر و بعد از مدرسهی او تنظیم کردهاند
صحبت میکنید. شما متوجه میشوید که او میتواند از برنامههای ساختیافته استفاده کند و در این
مورد با والدینش حرف میزنید. و با همراهی هم، برای بیمار یک برنامهی منظم ساختیافته تنظیم میکنید.
نتیجهگیری – نحوه برخورد با بیماران اختلال نقص توجه و بیش فعالی(ADHD)
اختلال نقص توجه، یا ADHD، اختلالی است که کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار میدهد. نشانهها
در یک طیف از بیتوجهی (حواسپرتی یا اشتباهات ناشی از بیدقتی) تا بیشفعالی و تکانشگری
(سریع حرف زدن، عدم توانایی آرام نشستن، یا ناتمام گذاشتن تکالیف) قرار دارند. ADHD میتواند
با دیگر اختلالات مانند اضطراب، افسردگی یا اختلال سلوک همایند باشد. خیلی مهم است که مراقبان
کاملاً حواسشان به هر نوع علامت ناشی از انرژی اضافه یا تحریکپذیری باشد. مراقبان میتوانند با تنظیم
روتینها و پیشنهاد استراتژیهای مبتنی بر سن و تواناییهای فردی برای بیماران، کمک کنند تا بیمار بتواند
تمرکزش را حفظ کند. بیماران مبتلا به ADHD میتوانند با دارو، روتینها و استراتژیهایی که کمک به تمرکز میکنند، در زندگی موفقتر عمل کنند.